A los lucenses les ha dado por reclamar lo que por derecho les corresponde, una asistencia sanitaria en las mismas condiciones que los residentes en las otras tres provincias gallegas, aunque el problema es que se les ha ocurrido reivindicarlo en un momento en el que las administraciones quieren recortar servicios y no ampliarlos. Desde hace dos años, la capital lucense cuenta con un moderno hospital, aunque esa ciudad sanitaria que tanto se hizo esperar aún no dispone de una sala tan común como la de Hemodinámica, ni de otras más complejas pero en su día prometidas, como la de Radioterapia y la de Medicina Nuclear. Por ello, cada año hay cientos de traslados en ambulancia hasta A Coruña para hacer pruebas tan habituales como el cateterismo, por lo que cualquiera que haya ido personalmente o con un familiar hasta el Chuac sabe que los lucenses son legión en el hospital coruñés.
Y eso que la profesionalidad y atención de los especialistas de ese centro desde luego invitan a hacer los kilómetros que hagan falta para ser atendidos allí, pero eso no quita que Lugo merezca, por derecho y pirámide poblacional, estar al nivel asistencial del resto de grandes ciudades gallegas.
Los lucenses asumen que tardará en llegar el Ave, el auditorio o la autovía a Santiago, pero parece que no van a permitir que se juegue con su salud, por mucho que los que gobiernen den más importancia a la tijera que al bisturí.

Hai anos asistín nunha corrala do barrio madrileño de Lavapiés a unha obra de teatro titulada A catarse do tomatazo, onde o elenco ofrecía ao público maduras hortalizas para que xulgase como se merecía a calidade da súa actuación. Como era de supor e a pesar do hilarante argumento, gran parte da platea non se reprimiu á hora de someter os sufridos cómicos a un castigo excesivo para tal derroche de imaxinación. A crónica xudicial acostuma ser unha catarse do tomatazo na que os que se pasean polo escenario son bombardeados en canto aparecen e sen que apenas teñan tempo para dicir a súa frase. Trátase dun xuízo previo sobre o que tanto o sistema xudicial como os medios de comunicación deberiamos reflexionar para evitar que os bos actores paguen polos malos de solemnidade.

Nos xulgados de Lugo represéntase estes días por enésima vez unha obra coa dirección habitual, un guión previsible e protagonistas coñecidos nalgún caso, aínda que ata agora só apareceran como secundarios. Aventurábase un novo cañoneo indiscriminado de vexetais sobre as táboas, pero as confesións por mor dunhas probas incontestables de actuación ilegal descubriron o podrecido que está o sistema e, sobre todo, a desvergoña con que actuaron aqueles a quen se lles confiou a caixacomún.

E o peor é que parece que esta vez vai quedar esgotada a horta de tanto tomatazo que haberá que lanzar.

La falta de consenso en la ciudad percibida por la Consellería de Sanidade en las propuestas para que el futuro hospital de Lugo lleve el nombre de algún ilustre lucense ha decidido a las autoridades sanitarias a adoptar la denominación genérica de Lucus Augusti, dedicando tres de los pabellones del centro a los médicos Rafael de Vega y José Goyanes, y al practicante Faustino Vilar. La opción elegida era la defendida por el PP lucense y el colegio médico, aunque el hecho de que exista ya en la ciudad un instituto que lleva esa denominación ha despertado recelos en alguna parte de la ciudadanía, que considera que puede dar lugar a confusiones. Claro que a nadie se le escapa que el hecho de que el personaje histórico que tenía todos los boletos para llevarse la denominación, el doctor Vega Barrera, fuese una víctima del golpe de estado de 1936, le restó apoyos entre ese sector que prefiere enterrar la historia. De todos modos, la decisión de Sanidade puede que evite que en el futuro haya que hacer nuevos cambios, como hace años ocurrió con la residencia sanitaria Hermanos Pedrosa, que pasó a llamarse Hospital Xeral primero y complejo Xeral-Calde después para evitar cualquier referencia al franquismo. Eso sí, lo importante, como dijo esta semana el alcalde José López Orozco, no es el nombre del hospital, si no que abra de una vez. Y por eso aún estamos esperando.

El efecto Obama en la delegada de urbanismo
A falta de responsabilidades en el gobierno municipal, ante la falta de acuerdo que en su día hubo para impulsar un ‘gobierno de progreso’, los nacionalistas lucenses dedican su tiempo a hacer una oposición ingeniosa. La concejala Paz Abraira tuvo esta semana un arranque de ironía durante una rueda de prensa en la que aludió a la gestión de la delegada de urbanismo, María Novo, fichada tras la marcha de Francisco Fernández Liñares a la Confederación del Miño. Según la edil del BNG, a Novo se le acabó el ‘efecto Obama’ tras año y medio en el cargo, pues considera que no ha sabido resolver en este tiempo los problemas de esta concejalía tan compleja. Aun así, lo cierto es que a día de hoy la delegada de urbanismo es una de las favoritas a ocupar un puesto de salida en las próximas listas municipales del PSOE.

Orozco también se moja por le idioma
El alcalde lucense se manifestó en dos ocasiones esta semana en contra del borrador del decreto sobre el gallego en la enseñanza que pretende aprobar la Xunta. Orozco llamó a Alberto Núñez Feijóo a buscar el consenso y pidió que se cumpla la Lei de Normalización Lingüística. Atrás quedan, eso sí, las disputas del regidor lucense con el anterior vicepresidente de la Xunta, Anxo Quintana, a cuenta de las galescolas. «Cambiouche o conto», como dice el refrán.

A cidade de Lugo leva meses axitada polos sumarios abertos por varios xulgados que provocaron a detención ou levaron a declarar ao xulgado autoridades políticas, funcionarios de Policía Local ou axentes da Garda Civil. As operacións xudiciais tamén implicaron o rexistro de dependencias ata agora inviolables, como o cuartel da Garda Civil, a comisaría, a delegación de Tráfico ou unha sede da Deputación, ademais do concello de Castro de Rei. E aínda que o efecto sorpresa xa perdeu enteiros a estas alturas, a rumoroloxía comeza a facer das súas e os xornalistas xa reciben avisos falsos de rexistros no Concello de Lugo ou na Subdelegación do Goberno. Iso si, logo de tanto tirar da manta, o cidadán medio xa non sabe se a tal político ou cal funcionario o detiveron por corrupción urbanística, por colocar a muller nunha praza pública ou por quitarlle unha multa ao dono dun puticlú. Porque a cerimonia da confusión é o efecto secundario que toda operación de limpeza desde calado provoca, aínda que como recoñecen a maioría de políticos, axentes da orde ou cidadáns en xeral, xa tocaba para pór algo de orde.
O problema é que a imaxe do sector público vai ser a gran prexudicada e, como din por Lugo, esa non a lava nin toda a auga do Miño.

En Lugo levan meses preparando a que leva camiño de convertirse en referente no calendario de festas de reconstrución histórica, o Arde Lucus. Como se dun concerto de U2 se tratase, en tres horas esgotáronse as entradas de tribuna para o circo romano e as modistas ou deseñadoras locais, segundo se pague, atoparon un filón nestes tempos de crise.

O caso é que a cidade das murallas está conseguindo redescubrir o seu pasado máis esplendoroso, aquel que chegou da man dun imperialismo que suxugou pero tamén formou aos habitantes dos castros. Hai dezasete séculos Lugo tiña unhas infraestruturas envexables e os seus habitantes podían desplazarse para comerciar ata outras cidades do noroeste. Hoxe as obras son máis difíciles de conseguir e os tempos de execución son agotadores. Menos mal que agora os lugueses contan cun tribuno no foro, o lugués José Blanco, que di que será capaz de cumprir todos os compromisos adquiridos.

Pero o que de verdade conta é que, segundo o Concello de Lugo, a celebración esta fin de semana do Arde Lucus vai deixar na cidade luguesa uns seis millóns de euros extra e, o que é máis importante, unha carga de autoestima e de concienciación da importancia que ten gabarse da historia propia, aínda que no seu tempo fose importada.

Este é un país acostumado ás cotas, ben sexan empresariais, lácteas, pesqueiras, sociais ou nos últimos tempos femininas. Todas elas eran ou son mudables e os encargados de calibralas saben ben o perigo que representan que sexan desproporcionadas. En política tamén estabamos afeitos a que os líderes configurasen os seus gobernos en base a cotas territoriais, nun intento de contentar aos chamados baróns provinciais ou autonómicos, que deste xeito tiñan un ministro ou conselleiro para pasealo polas rúas das súas cidades.

Claro que sempre hai quen quere rachar tradicións e se cadra iso é o que tenta facer o novo presidente da Xunta co organigrama de Goberno que deu a coñecer o domingo. A Lugo tocoulle a peor parte e no PSOE e no BNG falan de esquecemento. Núñez Feijóo, que como bo xogador só mostra as cartas cando é necesario, dilles que non busquen cotas onde non as hai, pois o seu é un gabinete con perfil técnico. O perfil político do seu Goberno semella que vai chegar da man dos futuros ‘superdelegados’, chamados a ser unha especie de contrapoder dos presidentes de deputacións. E as cotas de orzamento para concellos e provincias, pois haberá que pelexalas desde esas delegacións, así que a chave vai estar neses cinco nomes que de seguro van ter denominación de orixe.

José Blanco acaba de facer boa a máxima de querer é poder. E agora que pode, a súa primeira decisión logo de seis días no cargo foi sacar do caixón de Magdalena Álvarez ‑como así definiu Touriño o arquivador dos proxectos de Fomento en Galicia‑ a obra da nova ponte sobre o Miño en Lugo. O ex presidente da Xunta era xunto con outros cargos socialistas e alcaldes o único defensor da ex ministra a pesares de que as súas visitas á cidade, a última unhas semanas antes das eleccións autonómicas, semellaban unha tomadura de pelo e en nada axudaban a sumar votos para o seu partido. Estaba claro que as súas prioridades eran outras o que ocorre é que cando non se ten vontade por facer algo é mellor nin mentalo.

Se cadra por esa espiña que tiñan cravada os socialistas lugueses, o flamante ministro de Palas non perdeu tempo en satisfacer aos seus conveciños. Ademais, xunto coa licitación da nova ponte tamén aproveitou para reunirse coa presidenta da comunidade na que reside, Madrid, onde estaban bloqueados desde hai anos varias infraestruturas de Fomento. Porque un político é de onde nace e de onde pace, e tratando ben aos cidadáns da Vila e Corte pode que se acabe gañando ata a simpatía dos tertulianos que tanto criticaron a súa designación.

O seguinte paso de Blanco debería ser o impulso da autovía de Lugo a Santiago, que pasa precisamente polo seu Palas de Rei natal, onde están pendentes de licitación dous tramos e nos que as obras dos restantes non avanzan coa celeridade desexada. Igual ocorre co trazado do AVE a Galicia, que se prometera que ía estar listo para o 2012. Agora, cos datos xa na man, o novo ministro non se atreve a dar como certa esa data, pois é consciente de que vai ter que vir máis a miúdo por Galicia do que o facía a inefable Maleni. Agora ben, seguramente a data definitiva non debería ir máis aló do 2013, se como din os mentideiros Blanco está chamado a ser o rival de Alberto Núñez Feijóo nas eleccións autonómicas previstas para ese ano.

Finalmente, só queda por saber cales van ser os plans do novo ministro de Fomento para o aeródromo de Rozas, logo de ter anunciado no seu día a creación dun centro de reciclaxe de avións que quedou en nada. José Blanco acaba de declarar que vai seguir buscando novos usos para estas instalacións. De momento, a alguén xa se lle ocorriu unha utilidade. Así, a Consellería de Cultura ten previsto para o mes de xuño a celebración de dous concertos de música experimental no hangar.

En fin, o que falta por ver é se este novo Ministerio de Fomento con varios galegos no organigrama lle vai cambiar o ritmo ás obras que ten en Galicia, pero de momento a música soa ben.

Explíqueno como queiran, critiquen se queren ao contrario e cólguense as medallas que queiran, pero o importante é que logo de anos de espera, de estudos mal encamiñados, exposicións públicas polémicas e miles alegacións presentadas os lugueses van ter Plan Xeral de Ordenamento Municipal.

Finalmente e vista a evolución de acontementos, foron Partido Popular e o PSOE os que sacaron adiante o documento, malia que os primeiros advirten que o fan por responsabilidade e logo das modificacións introducidas a proposta do seu grupo. Pola súa contra, os nacionalistas mantiveron a súa oposición ao PXOM tal e como se plantexa agora, posto que consideran que aínda ten graves erros e que só contenta a uns poucos. Esa sería a explicación oficial, aínda que resulta paradóxico que dous partidos que son capaces de formar durante máis de tres anos un goberno na Xunta e mesmo abrir as portas a un novo mandato conxunto despois do 1 de marzo, non sexan capaces de consensuar nunha cidade un plan de urbanismo.

O caso é que agora o documento vai seguir a súa tramitación ata que se aprobe definitivamente, pero que non se estrane ninguén se a Xunta ou os xulgados acaban por paralizar de novo o PXOM, algo ao que por outra banda xa estamos acostumados en Lugo. Será mala sorte ou será mala xestión, eso téñeno que xulgar os cidadáns, pero agora o certo é que hai que felicitarse alo menos polo entendemento ao que chegaron os dous principais partidos políticos da cidade. Porque nun contexto de crise económica, cuns orzamentos municipais dependendo en grande medida da evolución dun sector inmobiliario que agora agoniza, é sen dúbida unha boa noticia que o planeamento da cidade para os vindeiros dez ou vinte anos quede pechado.

As estatísticas alertábannos esta semana de que na vindeira década a poboación da provincia de Lugo vaise vez reducida en a lo menos un seis por cento. Cada ano rebaixará o seu censo nunhas 2.000 persoas e ademais será a que menos estranxeiros vai recibir. Aínda así, as previsións apuntan a que a capital vai seguir sumando habitantes e mesmo chegará superar os cen mil, afianzándose como a cuarta cidade máis poboada de Galicia. Por esta razón, para evitar que o crecemento fose tan irregular como deparou o actuar PXOU, é pola que se facía necesario non retrasar máis este plan que se comezou a xestar hai xa dez anos. Agora só hai que esperar a que non se torzan as cousas e a que se houbese que facer algún retoque de última hora se actúe con axilidade e sen ruído, porque a matraca do PXOM xa resoa nas testas da maioría de lugueses.

Agora que o Instituto Nacional de Estadística nos fai puntualmente cada ano un reconto do número total de habitantes, por estas datas en Lugo soemos laiarnos da perda de efectivos ou do avellentamento que sufrimos. Porque aínda que nos últimos dez anos España sufriu a maior oleada de inmigrantes da sua historia -e mira que houbo invasións-, a provincia lugueses apenas recolleu migallas, se cadra porque os que deciden marchar do seu fogar en busca de prosperidade fano cara aquelas zonas máis desenvolvidas. Porén, o INE quixo darnos este ano unha pequena satisfacción, a de ver cortada esa tendencia á baixa para estabilizar a poboación na franxa dos 355.000 vecinos e mesmo aportando unha pequena suba de apenas 200. Pero os nativos non foron quen de mudar a situación, senón que é o fenómeno migratorio o que está a evitar a caída, aínda que a grande beneficiada segue a ser a capital, convertida na cuarta de Galicia e que vai camiño de firmar os cen mil habitantes. Pero é o rural o que non está a conseguir cortar a sangría, sobre todo pola falta de oportunidades para a xente moza, que unha vez coñece as vantaxes de vivir en vilas ou cidades renuncia a voltar ás orixes. E como o efecto chamada non funciona cando se trata de levar inmigrantes ó rural, vai ser que o despoboamento da provincia seguirá a ser unha constante por moito que un ano como este se maquillen as cifras do INE. Entre moitas das solucións plantexadas para o desenvolvemento de zonas en despoboamento, xa se viu que fórmulas como o turismo rural, os plans de impulso á artesanía popular ou a modernización das explotacións agrarias pouco axudaron, mesmo porque algúns propietarios destes negocios viven nas vilas ou na capital, onde atopan todos os servizos necesarios, e a onde voltan cada tarde despois de traballar nos pobos. Noutras rexións máis desenvolvidas, como Cataluña, Valencia ou País Vasco, os veciños do rural non teñen en cambio tantas éivas á hora de manter unha boa calidade de vida no rural, e por eso os seus pobos non sofren tanto as oscilacións estatísticas. Agora que o verán xa nos voltou a visitar, moitos deses pobos pantasmas que podemos atoparnos durante calquera semana de inverno na Galicia interior mudarán a súa faciana para atraer a miles de emigrantes e ás súas cosmopolitas familias, que durante un tempo se acostumbrarán a vivir coas limitacións que durante todo o ano teñen os veciños da zona: as conversas polo móbil son un trabalinguas, na horta non hai wifi, as estradas son como un circuito de slot, o bus nunca pasa e o súper está a media hora. E algún lugareño escoitará aquilo de: “Pero tovía vives aquí”.