Galicia Bilingüe debe estar de noraboa, como diría o director de Canal 24 Horas, porque segundo unha enquisa do Instituto Galego de Estatística, o 75% do rapaces de menos de 15 anos usa sempre o castelán, ese idioma que os dirixentes desa asociación consideraban ameazado en Galicia pola «imposición» do galego no ensino.

As proxeccións que fan algúns expertos din que dentro de 30 anos só falará o galego de xeito habitual un de cada catro habitantes da comunidade, malia que pode que esta conxetura sexa tan alarmista como as advertencias feitas no seu día pola presidenta do mentado colectivo para meterlle presión á Xunta. Porque ocorre que coa entrada na madurez, un vaille collendo cariño ao propio e un idioma que lles serviu para expresarse aos nosos devanceiros acaba sendo tan valorado como esa finquiña herdada dos avós, que malia que non lle saquemos proveito, nunca nos desafaremos dela.

Agora que a preocupación da maioría dos cidadáns pasa por saír adiante no medio desta crise e a cuestión do idioma é considerada como algo menor, o único que nos queda aos bilingües é tentar facer cada día algo a prol do galego, usándoo para aquelo tan habitual como pedir un café, preguntar cantó é no súper ou mandar unha mensaxe por whatsapp, uns xestos tan pequenos como os que facemos cada vez que reciclamos o lixo, pero que deben axudar a rachas estatísticas e acalar mentireiros.

Comeza o outono, e semella que vai ser deses que os medios de comunicación definen como quentes, pola conflitividade social que se prevé. A situación económica vai ser seguramente o que máis combustible aporte ao lume, aínda que a estas alturas da película os empresarios e traballadores xa comezaron a buscarse a vida, cambiar hábitos e adaptarse á crise mentres os políticos seguen a improvisar e learse.

Claro que en Galicia tamén poderían subir as temperaturas temas polémicos que as eleccións autonómicas sacaron á luz e que agora enfrontan a Goberno e oposición. O comezo do curso escolar, por exemplo, sempre é obxecto de controversia, ben porque os profesores non están de acordo cos seus destinos, porque pechan colexios no rural ou porque non se acabaron a tempo as obras.

Nesta ocasión sumouse á polémica a decisión da Consellería de Educación de eliminar o sistema de préstamo gratuíto de libros de texto, que desatou loxicamente as protestas de pais e nais. Os socialistas, impulsores no seu momento da medida, son os que máis están a axitar, posto que estamos a falar dun gasto medio por alumno de 250 euros, que as familias teñen agora que asumir. Doutra banda, os nacionalistas queren dar a batalla social na defensa da lingua diante dun PP que consideran extremista por querer mudar o decreto do galego. Contan neste caso co apoio do mundo da cultura galega, que tamén está a manifestar publicamente a súa preocupación pola política lingüística que vai desenvolver Feijoo.

As medidas para frear o fenómeno do ‘botellón’, a situación das listas de espera e a incerteza pola evolución da gripe A poden axudar a caldear o ambiente, aínda que de momento, a única predición segura e a dos meteorólogos, que din que será un outono frío. Xa veremos.

Aínda que semella que algúns non espertaron do ‘shock’ que lles provocou o 1-M, o gabinete de Feijoo xa cumpriu cen días, nos que a palabra máis repetida durante a campaña, austeridade, foi tamén santo e sinal da acción de goberno. Desde o primeiro momento ademais o novo presidente galego non só deixou ‘descolocados’ a estraños senón tamén a propios, logo de buscar un perfil técnico na composición dos altos cargos da Xunta. Descubertas as vergoñas dos seus rivais nas urnas, coa filtración de facturas de coches e mobiliario de luxo ou de contratos a persoas ou empresas afíns, nestes meses Feijoo tivo como teima principal a de cadrar unhas contas das que dixo que presentaban un buraco de case 1.200 millóns de euros. Para iso emprendeu unha labor de recortes que mesmo chegou á Educación, a área que precisamente máis polémica está a xerar. O cambio no modelo da gratuidade de libros de texto ou o anuncio de reforma do decreto do galego son así os principais asuntos nos que a oposición atopa argumentos para contestar a acción de goberno. Porque no resto de capítulos estase a seguir co guión previsto e mesmo o relativo a infraestruturas pode que acabe saíndo da axenda política logo do ‘acordo do Obradoiro’, polo que o Ministerio de Fomento se compromete a ter rematado o AVE en 2015, e a Xunta, a non facer leña co tema. Cen días logo de doada senda para Feijoo, que nin sequera está a ter problemas coas vagas de lumes grazas ao verán suave que estamos a ter en Galicia. Iso si aínda, queda moito camiño por andar.

Non fai falta facer un estudo sociopedagóxico. Chega con preguntarlle a calquera rapaz de ESO ou BAC das grandes vilas e cidades do país para saber canto galego falan na escola. “Pois na clase de lingua e literatura, porque é obrigatorio”, dirán. Pois aínda así, a Xunta propón agora separar en aulas distintas aos alumnos segundo a súa fala, de xeito que o neno ou nena galegofalante podería acabar nunha clase xunto con outros dous ou tres ‘raros’ máis do colexio que me recorda outra que había no instituto Masculino de Lugo, xunto ós váteres e con só tres cadeiras, na que se impartía a asignatura de Grego.

Tamén me acordo que cando marchei para Euskadi estudar Xornalismo, o primeiro día entrei por erro no aulario de euskera e logo de ver na pizarra o horario escrito nesa lingua descoñecida entráronme os suores. Onde me acababa de meter. Logo alguén me sacou do erro e me indicou o edificio dos castelánfalantes, pero o feito de ver aquela división serviume para entender máis adiante o por que do chamado conflito vasco.

Deberiamos preguntarnos se de verdade o que queremos aquí e acabar segregando desde a infancia para crear dúas sociedades enfrontadas ou formar aos mozos na cultura universal sen esquecer que temos unha lingua propia. Ou, máis ben, iso teñen que preguntarseo os encargados de gobernar.