O Domingo de Entroido é o último día da campaña das eleccións autonómicas no que se poden publicar enquisas electorais e malia que soe a perogrullada o certo é que a elevada tasa de desmobilización e indecisión do electorado pode condicionar un resultado que hai uns meses parecía cantado. A baza de PSOE e BNG pasa por manter posicións e advertir aos seus fieis de que o PP pode dar a sorpresa se a abstención é elevada. Un domingo de bo tempo pode mudar moito o resultado final e iso sábeno ben tanto as esquerdas como as dereitas. A lóxica di que o votante cabreado coa situación non vai deixar de ir ao seu colexio, mentres que o indiferente só vai facelo se ve que a cousa se anima, e nas actuais condicións económicas e tendo en conta que a campaña está sendo bastante plana, dá a impresión de que os máis favorecidos poden ser aqueles contan con dar a badalada.

O nerviosismo xa se palpa entre os contendentes e a chegada dos chamados políticos paracaidistas vai ser unha constante durante a vindeira semana, nun intento de apoiar a uns candidatos máis ben grises, que nin siquiera son capaces de poñerse dacordo para debatir. E se cadra por iso a principal baza que lles queda aos partidos é a de tentar mobilizar aos seus militantes e simpatizantes para que o boca a boca funcione e tamén a de que os seus candidatos sexan capaces de resultar cribles na rúa. O alcalde de Lugo, José López Orozco, durante a campaña electoral na que optou por primeira vez á alcaldía, foi quen de reinventar o porta a porta, presentándose nos fogares lugueses como o seu candidato. E con ese método e tamén con moita paciencia foi capaz de darlle a volta ás enquisas e iniciar un mandato que lle dura xa case dez anos. Desde aquela o seu partido optou por repetir a experiencia, aínda que o feito de que moitos dos candidatos sexan cargos públicos en exercicio rebaixou bastante a intensidade deste tipo de campañas. Claro que cando está en xogo repetir o cargo durante catro anos ou facer a maleta, o que toca é deixar aparcado o coche oficial e tentar mobilizar ao electorado.

“O día das eleccións hai que sacar ao grilo do burato”, acostumaba a dicir ata hai pouco un político lucense nos mítines, facendo unha comparación que mesmo podería incitar ao carreteo de votos. Claro que no fondo a mensaxe buscaba facerlle entender aos seareiros que para gañar o partido necesítase da súa implicación, para que fagan de axentes electorais no seu entorno. Pode que esa acabe sendo a clave dun resultado electoral que hai uns meses se daba por feito, pero que agora mesmo ningunha enquisa pode asegurar.

A democracia non existiría sen o debate e iso sábeno ben por exemplo os estadounidenses, que se de algo poden presumir é de levar máis de dous séculos elixindo nas urnas aos seus presidentes.  Son eles ademais os que maior importancia lle outorgan aos debates televisados entre os candidatos e mesmo existe unha fundación privada que se encarga de organizalos logo de que as partes firmen un protocolo de máis de trinta folios no que se regula dende a quenda de intervencións ata a posición dos convidados no plató.

Os políticos en Europa e en España aínda están pouco afeitos a debater e cando se lles propón saír á palestra televisiva en horario de ‘prime-time’ comezan a poñer peros. En Galicia, por exemplo, non hai debates entre os candidatos a Xunta desde o ano 1993, cando Manuel Fraga e Antolín Sánchez Presedo protagonizaran un cara a cara, e semella que desta vez tampouco vai haber, porque desde o PP piden que haxa tamén debates a dúas bandas, para evitar un dous contra un. E se cadra o seu argumento teña certa lóxica, pois non hai máis que ver os debates a tres entre candidatos provinciais para decatarse de que os do PSOE e do BNG nin se rozan coas chaquetas.

Pode que aínda estea por escribir o protocolo definitivo para organizar debates á Presidencia da Xunta e ata que se redacte a liorta seguirase repetindo elección tras elección. Eso si, a nosa tradición democrática tamén é curta.

Certificado xa polo INE que España está en recesión logo de quince anos, moitos traballadores e tamén os empresarios comezan a estar desesperados. Algúns ata non dubidan en subirse a un guindastre de obra para reclamar que lle paguen o que lle adebedan, como así fixo na Coruña un patrón portugués que rexenta unha pequena firma de construción en Lugo á que outra empresa non lle da pagado os 30.000 euros acordados pola execución dunhas obras. Ao igual que Mario Fernández, que é como se chama este arroutado emprendedor, moitos compañeiros do sector estanse a ver coa auga polo pescozo e sen perspectivas de que esto mude, pois a fin da crise do ladrillo semella que vai aínda para longo.

Claro que esta semana veu por Lugo a ministra de Administracións Públicas, Elena Salgado, para informar da marcha do plan para incentivar o sector da construción mediante a execución de obras nos concellos. Di que é un exemplo de programa que vai ser imitado mesmo polos alemáns, que sen embargo non están a ter tantos problemas co emprego coma España. Espérase que esta choiva de millóns sexa un bálsamo para moitas empresas que xa reduciran en gran medida as súas plantillas e que estaban en perigo de bancarrota. O que ocorre é que na maioría dos casos os problemas destas firmas veñen precisamente polos impagos e o feito de que sexa precisamente a Administración a maior morosa nestes intres xera a dúbida sobre se vai chegar a tempo este plan e mesmo se serán capaces as adxudicatarias de afrontar obras sen ver antes os cartos.

Porque ao final e segundo os expertos, esta é unha crise financeira, na que unha mala xestión bancaria fixo tremer a un sistema capitalista que agora está afogando a todo o tecido produtivo que o sostiña. Xa non se fía, como poñían antes os carteis nas tabernas, e por iso o gran atranco está ás portas das entidades prestamistas. E se non hai liquidez a cadea de impagos faise máis longa e deixa atrapados tanto a pequenas como grandes empresas.

Os gobernos, seguramente porque están metidos en campaña, albiscan esperanzas de que a situación mellore a partir da segunda metade do ano, pero arestora o pesimismo na rúa está a ser unha constante e a palabra recorte é a máis usada nos foros empresariais, onde xa se empeza a pedir unha flexibilización do despedimento.

Non creo que a desesperación dos patróns que protestan empoleirados en guindastres ou que tentan queimarse ao bonzo lles serva de moito e esperemos que o exemplo non cunda. Eso si, os políticos deberían comezar a preocuparse de verdade de que esto pinta pero que moi mal.

Un centro comercial lugués está a organizar entre os seus clientes a segunda edición dun concurso de piropos que ao parecer tivo moita aceptación o pasado ano. O certame coincide coa celebración esta semana do día de San Valentín, malia que é sabido que para loubar os atributos dalgunha moza ou mozo non fai falta estar namorado. Porque é o inxenio é tamén o bo humor o que se tenta premiar con esta iniciativa, que quizá habería que facela tamén extensiva aos políticos en campaña, que axudados por asesores-guionistas cada vez utilizan máis a retranca para gañarse ao cidadán. É certo que o nivel de comentarios velenosos baixou moito desde a retirada de Alfonso Guerra, auténtico gurú do socialismo de estacazo, pero os últimos acontecementos a conta da trama de corrupción en concellos gobernados polo PP ou do gasto en reformas do executivo da Xunta están fomentando o cruce de saúdos nada agarimosos, que inclúen ata o desenterramento dos  casos GAL e Filesa.
A lama sempre foi o medio no que mellor se defenderon moitos políticos, pero eso non quita que dentro do pozo haxa que desbotar a imaxinación. Eu propoño logo un concurso. A ver quen lle manda o recado máis traballado ao rival político antes do 1-M. De momento gaña puntos unha perla de Quintana: “O PP é renovador. Cambia un candidato en 21 días”.

Quixo ‘O presidente’ Touriño que a cita coas urnas nas eleccións autonómicas coincidise co Domingo de Piñata, a última cita do Entroido que toma o nome do popular xogo que, como no caso dos políticos, do que se trata é de ver o que se pilla. Os tres grandes partidos están a botar o resto neste último tramo de precampaña que rematará no Xoves de Compadres. Despois da tradicional pegada de carteis, as labazadas van ser máis sonoras, posto que as enquisas seguen a amosar que as cousas non están nada claras para o bipartito, que ten que dar a cara xusto no momento en que a crise económica está a castigar máis a familias e empresas.

Os populares están aproveitando ademais tanto os problemas de financiación das pemes como o aumento do paro para desacreditar aos actuais inquilinos de San Caetano, aínda que o que trascende fóra de Galicia son as acusacións de Alberto Núñez Feijoo de que o actual goberno está a malgastar os orzamentos en sillas decorativas ou coches oficiais de fabricación alemana. A mensaxe chega nun momento sensible para a cidadanía, que está a pasalas canutas para chegar a fin de mes, aínda que os socialistas están a responder que en cuestión de despilfarro o Goberno de Fraga levábase a palma, aludindo aos millóns enterrados na Cidade da Cultura, na promoción do Xacobeo ou mesmo na sede presidencial de Monte Pío. O disfraz que se impón nesta tesitura é o de frade franciscano e o voto de pobreza, malia que uns e outros teñan asegurado un bo soldo ben nas cadeiras do goberno como nos escanos da oposición.

Pero o que promete ser o auténtico baile de Entroido é o debate que van protagonizar a tres bandas os candidatos á Xunta. Á espera de que o aspirante popular confirme a súa participación no encontro que televisará a Galega o vindeiro día 20, experiencias pasadas dinnos que cada un asumirá o papel que estiveron a protagonizar durante toda a lexislatura. Emilio Pérez Touriño, o de presidente único da Xunta, malia que durante estes anos dous gobernos funcionasen de xeito paralelo e só despachasen cada xoves en San Caetano coma un xeito de cumprir o protocolo. Anxo Quintana fará de gobernante sen ataduras de Madrid, aínda que mesmo como líder do BNG teña que pedir permiso á UPG ata para mover as cadeiras do despacho. E pola súa banda, Feijoo tentará parecer o rapaz bó da película, capaz de salvar a Galicia da situación de crise, claro que a sorte semella que non está ao seu carón e a decisión de retirar ao cabeza de lista por Ourense polos seus problemas co fisco vén a certificar o seu mal fario. Son as cousas desta mascarada que semellan ser as campañas electorais, pero como se di no Entroido o que prima é a diversión; xa virán os rigores da Cuaresma.

Teño que recoñecer que cada vez que escoito unha exclusiva política saída dalgún medio de comunicación de Madrid apenas lle fago caso, porque ben sei que a liorta que se traen entres eles pouco ten que ver coa actualidade e moito coas loitas de poder e as envexas. Por iso cando oín falar por primeira vez da trama de espionaxe que ao parecer había na Comunidade de Madrid botei a rir e pensei que os medios do grupo Prisa estaban a abrir unha fronte simpática para romper a monotonía informativa da crise económica. Claro que logo de ver o rebumbio que se montou, a reacción dos dirixentes populares e ata a intervención da Fiscalía hai que pensar que desta vez a película que se nos conta non se engloba tanto no xénero de ficción pese a ser presentada como comedia de espionaxe ao estilo ‘Mortadelo e Filemón’.

O problema é que logo de ver como se as gastan os dirixentes políticos do Foro, aos de provincias pódeselles ocorrer imitalos e agora que en Galicia estamos en precampaña electoral mesmo poderían saír a relucir dossieres comprometidos para algúns candidatos. Aínda que lle daría atractivo á carreira cara as urnas, coido que nos imos quedar coas gañas os xornalistas galegos. O político local xa sabe que o maior enemigo está na casa e por iso anda sempre coa mosca tras da orella.

Acaba de aclaralo a Xunta Electoral Central. Levar o DNI ou algún tipo de identificación para votar desde a emigración non é ningunha “carga desproporcionada”. A polémica xurdiu logo dun recurso do PSOE no que pedía retirar este requisito, porque non se contempla na Ley Electoral e porque podería introducir máis confusión entre os residentes ausentes que quixeran votar. Os argumentos, que desde PP e BNG se consideran peregrinos, foron desmontados coa decisión da XEC, aínda que o feito de que moitos dos chamados a votar no exterior sexan fillos ou netos de emigrantes e non teñan os papeis ao día seguramente vainos botar atrás á hora de participar nas eleccións do 1-M.

Pero o certo é que a obriga de identificarse diante da Administración para calquera trámite nunca debería considerarse como unha carga e menos para garantir que un proceso electoral sexa limpo. O que ocorre é que o voto emigrante sempre serviu de arma arroxadiza para os partidos políticos e os máis apoiados sempre fixeron por manter o ’status quo’ ata que se viron superados polo rival. No actual contexto, cun PSOE asentado no poder no Goberno central e superando en votos a PP e BNG na emigración, é lóxico que pida que non se maree a perdiz e que aqueles que puideron votar sen ningún atranco hai catro anos o poidan volver facer, malia o risco de que alguén chegue a votar mesmo por un morto.

O caso é que se estiveramos a falar dun cento de sufraxios seguro que non se ían poñer tantas obxeccións, pero o problema é que o censo de residentes galegos no exterior con dereito a voto é similar ao electorado das provincia de Lugo ou Ourense. Son 334.000 cidadáns os chamados a votar e a súa capacidade de decisión é tal que arestora mesmo pode supoñer que o vindeiro Goberno galego sexa dunha cor ou doutra. As últimas enquisas falan de que o bipartito vai conseguir restarlle dous escanos ao PP, sen embargo, as porcentaxes aínda danlle esperanzas aos populares, que agora ven no voto emigrante unha ameaza de cara a tentar voltar a gobernar Galicia. Por esta razón e hai que pensar tamén que para garantir a limpeza do proceso, pediron que xa que aínda non posible que o voto no exterior se faga en urna, a lo menos se adxunte coa papeleta algún tipo de identificación, ben a fotocopia do DNI ou do pasaporte.

Seica na Arxentina, onde está a maior colonia galega no exterior, hai bastante cabreo coa decisión da Xunta Electoral e se cadra por iso ao alcalde de Lugo, de xira esta semana pola quinta provincia galega, se lles escapou unha recomendación algo polémica. Animou a ir votar aínda con documentos caducados. Claro que o problema destas invitacións é que se corre o risco de que a papeleta dun acabe no lixo e xa se sabe que un voto ata pode chegar a decidir un presidente.