José López Orozco xa non é o ‘llanero solitario’ dos alcaldes socialistas das grandes cidades galegas. Vicente Irisarri acábase unir a el, emulando esa irmandade oficial que existe entre Lugo e Ferrol. A chama que prendeu a bomba foi o rexeitamento dos ata agora socios de Esquerda Unida a darlle máis poderes ao rexedor adaptando o regulamento municipal á Lei de Grandes Cidades. O rexedor lucense xa o logrou cambiar no anterior mandato, pero amparado por unha maioría absoluta que perdeu nas eleccións do pasado ano. Por iso a López Orozco estalle resultando máis fácil gobernar en minoría e só á hora de pactar os orzamentos locais é cando se ve obrigado a rebaixar a tensión dialéctica coa oposición para entornar o todos a unha.
A Irisarri, que onte anunciou que a partir de agora gobernará cos seus nove concelleiros fronte aos 16 dos catro partidos rivais, resultaralle máis difícil a tarefa pois a falta do regulamento anhelado terá que facer múltiples combinacións para chegar a pactar. Por iso quizá o alcalde ferrolán apela ao diálogo como base do seu programa. E é que non lle queda outra que aplicarse a famosa frase coa que o defunto José María Cuevas arengaba aos empresarios: “Negociade; e cando a negociación se poña imposible, seguide negociando”.

O alcalde de Lugo, José López Orozco, recibiu no seu despacho ao embaixador de Estados Unidos en España, Eduardo Aguirre, que está a percorrer as cidades galegas con motivo da apertura dunha oficina consular na Coruña. A protocolaria visita do dirixente americano foi recollida polos medios de comunicación con retranca ‘berlanguiana’, posto que non é habitual que cidades de provincia reciban autoridades da primeira potencia mundial, aínda que nesta ocasión non houbo tal mobilización como a caricaturizada en ‘Bienvenido Mr. Marshall’.
Pero o caso é que se nos poñemos a analizar a historia económica da provincia podemos decatarnos de que o amigo americano ten ou tivo moito que dicir nela. Á marxe de que o capital estadounidense está hoxe en moitos dos productos de consumo habitual, empresas radicadas en Lugo como a cárnica Frigsa, que chegou a ter uns cincocentos traballadores e ser o motor económico da cidade, viu como a mediados dos oitenta pasaba a mans dunha empresa, Saprogal, participada pola multinacional americana Conagra. A xestión naquel caso só supuxo unha progresiva redución da plantilla e logo de novos cambios de dirección tivo que ser unha empresa de capital galego a que conseguira reflotala.
Pero sen dúbida o gran padriño estadounidense que ten agora a provincia é a multinacional Alcoa, propietaria da factoría de aluminio de San Cibrao e que xenera nada menos que a terceira parte do PIB de Lugo. Cunha plantilla de preto de 1.300 empregados, sen contar as empresas auxiliares, esta compañía é o auténtico motor económico da Mariña e do seu futuro e tamén das decisións que se toman ao outro lado do Atlántico depende tamén a provincia.
Así mesmo, entre as últimas incursións do capital estadounidense en Lugo atopámonos coa compra por parte dunha multinacional de investimento en fondos inmobiliarios do centro comercial As Termas por uns cen millóns de euros.
Nesta visita do embaixador de EE.UU. Orozco pediulle que trasladase ás empresas americanas as oportunidades con que conta Lugo. Entre elas citou esa man de obra que aínda hoxe se ve obrigada a emigrar por falta de traballo e tamén os novos espazos industriais, como vai ser o futuro polígono empresarial das Gándaras. Non sabemos da influencia que pode chegar a ter Mr. Aguirre, que por certo podería deixar o cargo se accede Obama á Casa Branca, pero por intentalo que non quede. O que si se presume máis complicado é a outra petición que lle fixo, a de facer de mediador con George Bush para que permita que España estea representada na vindeira reunión do G-8. Pois vai ser que aí o americano xa non é tan amigo.

Maxistrados e traballadores da Xustiza cruzáronse de brazos en protesta polo tirón de orellas do poder político á actuación desafortunada dun xuíz e a secretaria da súa sala, que permitiron deixar en liberdade ao presunto asasino da nena onubense Mari Luz Cortés. Acusan a un dos poderes do Estado de inxerencia no outro e xustifican o erro por unha elevada carga de traballo, polo que reclaman máis medios materiais e humanos.
Nesta historia de xuíces contra políticos o cidadán é mero observador, aínda que resulta paradoxal que quen está afeito a penar os erros dos demais, ás veces con sentenzas exemplares, se nege a asumir unha sanción máis ben liviá e que calquera xurado popular avalaría.
Outra cousa é que a Xustiza en España necesite dun redeseño, cunha mellor repartición do traballo entre xulgados e unha maior especialización. Pero iso non quita de que o labor dos traballadores e xuíces, aínda que peque de lenta por culpa do sistema, deba exercerse con rigor e profesionalidade. Imaxinan vostedes que os xornalistas xustificasen os seus erros na información pola urxencia á hora de emitir ou publicar noticias. Pois ninguén o admitiría e, chegado o caso, ata un xuíz podería condenar esta actitude. Claro que o chamado cuarto poder nada ten que ver cos tres oficiais.

Acudo invitado pola Asociación Penitencia Concepción Arenal ás súas xornadas anuais que este ano se deteñen na lexislación relacionada coa seguridade vial, que tanto deu que falar desde a súa entrada en vigor. Aínda que atopo unanimidade entre os asistentes sobre a necesidade de atallar pola vía dura a lacra dos accidentes de tráfico, evidéncianse discrepancias sobre a redacción da lei entre os xuristas invitados, algún dos cales chega a dicir que houbo certos recortes á hora de deixar no criterio dos maxistrados certas decisións para evitar sentencias que se contradigan.

Pero o principal poblema desta nova lexislación xorde porque cando un Estado se decide a meter no cárcere a aqueles conductores potencialmente perigosos sen que previamente haxa unha conciencia social sobre a gravidade destes delitos córresen varios riscos. O primeiro, saturando aínda máis os xulgados e incrementando o gasto público en xustiza. Logo, chegado o caso, encadeando a xente que pode pasar por cidadán exemplar se non fora porque lle gusta pisarlle de máis ao acelerador, porque gusta de tomar catro viños o domingo antes de voltar á casa ou mesmo porque malia que lle fora retirado o carné por unha sanción anterior, arríscase a seguir conducindo para non perder o seu traballo. Son conductas que o lexislador, ao ver que semana tras semana a estrada segue a dar balances tráxicos, decídese a correxir sen miramentos, aínda que logo a posta en práctica acabe causando situacións desacougantes en moitas familias.

Aínda así, os datos estatísticos indican que dende a entrada en vigor do carné por puntos e dos novos delitos contra a seguridade vial o número de mortes por accidente de tráfico baixou moito en España, polo que hai quen pensa que se se consegue salvar algunha vida enviando a alguén ao cárcere paga a pena a dureza da lei.

Outra cousa son sen embargo as fastidiosas multas por imprudencias tales como non levar o cinto de seguridade, falar polo móbil ou ser cazado polo radar a uns quilómetros máis do permitido. Nestes casos o malestar cidadán si que é máis evidente e demostrao o feito de que moitos conductores sancionados prefiren gastar os cartos en asesorarse nunha das múltiples empresas quitamultas que proliferan no mercado antes de pagarlle a Tráfico.

O caso é que a propia DXT xa ten listo un borrador para unha nova reforma da normativa sancionadora que se asemella moito a de países como Francia e que pretende reducir os trámites e recursos das multas de tráfico. Baséase na idea de que darlle no peto ao conductor infractor é o único xeito de educalo. Claro que igual ninguén se preocupou de averiguar se hai outras formas.

Toca falar da Garda Civil. Non porque se celebrase o domingo o día da súa patrona, senón porque é unha petición do xefe da comandancia de Lugo, e aínda que os uniformes e galóns non nos intimidan aos que non fixemos mili, o bo rollo que hai entre os corpos de seguridade e os medios de comunicación invita a facelo.

Persoalmente teño que dicir que na miña casa nunca se lle tivo moita estima a eses homes vestidos de verde aceituna e encerado tricornio. As historias que escoitaba de cativo sobre xefes de posto torturadores e números larpeiros que se surtían nas lacenas das casas de aldea co pacto tácito de non complicárllela vida aos paisanos fixeron que me crease unha imaxe inquedante deses axentes da lei que o fallido golpe do 23-F só axudou a intensificar.

Logo nos anos da adolescencia o feito de chegar a facer migas con fillos de gardas civís e mesmo a ter amigos no corpo axudáronme a entender que ovellas negras hainas en todas as profesións e que as institucións non son as culpabeis dos seus actos indignos senón só os que os ordenan.

Pero despois de máis de tres décadas de democracia e enterrado xa o estigma da utilización polo franquismo da Garda Civil como un instrumento máis de represión, nun día coma o de hoxe compre analizar a labor actual dun corpo que en provincias como Lugo ten que adaptarse ás moitas eivas que existen en comunicacións ou servizos sociais, mentres atende a unha poboación avellentada e que demanda unha actuación rápida. Para iso conta cunha plantilla dun milleiro de efectivos, que se distribúen en medio cento de cuarteis repartidos pola provincia, aínda que as asociacións de gardas civís -xa que a sindicación é ilegal- consideran insuficientes para cubrir todo este territorio.

A loita contra a delincuencia, a protección do entorno natural ou a regulación do tráfico son parte das súas encomendas, aínda que esta última tarefa está a ser reclamada polos nacionalistas para unha Policía Autonómica de Galicia, guiados polo feito de que a Agrupación de Tráfico da Garda Civil é a única que xenera beneficios, e en tempos coma estes non viría mal que as arcas da Xunta se quedasen co belisco das multas.

Agora ben, á marxe destes debates e doutros como a necesidade de desmilitarizar esta histórica institución con máis de 160 anos de vida, o certo é que arestora a Garda Civil é se cadra o corpo de seguridade con maior grao de mobilidade e o que mellor coñece as singularidades dunha provincia rural como a lucense. Que logo haxa a quen o tricornio lle xenera desacougo, pois entendémolo, pero xa se sabe que o hábito non fai ao monxe.

Polos foros de internet xa circula a inquietante pregunta: Ten medo a perder os seus aforros por culpa da crise? A cuestión soaría a exceso se non fose porque o pánico parece ter atrapado a algúns cidadáns, que segundo confirman nalgunhas entidades financeiras de contrastada solvencia, están acudindo xa a retirar os seus depósitos non se sabe ben se para escondelos debaixo do colchón ou directamente para gastarlos por se acaso.
Á marxe do problema de inseguridade cidadá que a acumulación de diñeiro en domicilios pode xerar, os gobernos europeos decidíronse a actuar para evitar unha desestabilización do sistema financeiro que podería agravar aínda máis os efectos da crise. Así, Europa vai garantir os depósitos bancarios ata os 50.000 euros e, no caso de España, a cifra elévase ata os 100.000, nun intento de evitar a fuga de capitais a outros países. Claro que tendo en conta que só unha quinta parte dos españois ten no banco cantidades superiores a 20.000 euros, a alarma resulta ridícula, pois a realidade é que o cidadán de a pé o que está é empeñado ata o tuétano. Por iso ante os ataques de pánico o que hai que facer é o que aconsellan os profesionais: respirar fondo, relaxarse e seguir ao que estamos.

Puxérona de moda as compañías telefónicas co obxectivo de captar clientes, toda vez que a infraestrututa tíñana xa montada e os costes para a empresa ían ser os mesmos con maior ou menor consumo. Agora o fenómeno está popularizado e ata podemos pagar na perruquerría un fixo mensual e darnos o gustazo de lavar e marcar cada día, como fan os ministros ou as conselleiras.
Esta mesma semana chegaron os Presupuestos Generales del Estado ao Congreso para ser debatidos, uns orzamentos deseñados nun momento de crise ao que non se lle ve o final do camiño. Para Lugo os investimentos están centrados nas grandes infraestruturas prometidas dende hai anos, algunhas das cales como a autovía do Cantábrico si semella que levan o ritmo previsto, mentres que outras como a de Ourense, o famoso AVE lucense ou a nova ponte do Miño voltaron a ser o centro das críticas da oposición pola falta de partidas que albisquen un futuro cercano.
O total do asignado a Lugo sobe algo máis do catro por cento con respecto ao ano pasado, menos ca inflación, o que confirma que a provincia xa ten asignada a súa propia tarifa plana de infraestruturas por parte do Goberno central para os vindeiros anos, unha circunstancia que por outra parte xa se produciu cos gobernos de José María Aznar.
“Sodes os que sodes”, dirán desde Madrid. Pois sí, unha poboación de 350.000 habitantes, envellecida, nunha provincia entre o dinámico eixo atlántico e a Meseta, con eivas en comunicacións e servizos e a que se non se lle aplica a receita da discriminación positiva nin se invisten nela os poucos fondos estructurais que vai mandar Europa antes de retirarllos a España pode quedar convertida nun páramo con grandes explotacións de vacún, enfriadoidos de leite, pequenos pobos con servizos básicos, unha capital administrativa con moitas residencias da terceira idade e se cadra tamén parados. Aínda que eso sí, tamén convertida no maior parque de segundas residencias de España, a onde acudirían os lugueses emigrados para disfrutar dese repouso que só aportan os lugares onde nada se move.
Seguramente ningún político ou partido será quen de cambiar a tendencia, porque o que ocorre cada vez que hai que repartir un dulce é que as migallas sempre quedan para o menos acostumado a comerlo e que polo tanto acaba por darlle menos valor. Os lugueses a lo menos o que teñen que defender é precisamente que esa tarifa plana se manteña ao longo dos anos, incluso en situacións de crise, para se cadra paseníñamente ir facendo acopio de infraestruturas que logo ninguén se podía levar a outro lado. Eso sí, paciencia hai que tela como calquera cliente dunha telefónica que se queira dar de baixa no servizo.

Seguro que algún editor xa o encargou, pero por se acaso lanzo ideas para elaborar un manual para comunicadores sobre como sacar proveito informativo das crises. Porque día si e ao outro tamén atopamos nos medios noticias sobre como lles está afectando o parón económico a todo tipo de sectores e profesións, coma se o cidadán non tivese bastante claro que agora o que toca é que todo ‘quisque’ ten que apertarse o cinto. Que se a tenda de moda non vende, pero a modista fai agora máis arranxos; que se se compra menos carne e máis pasta; que se medra o mercado do coche usado mentres baixa o do novo; que se o ‘camareta’ saca menos en propinas e ao ‘autobuseiro’ cóanselle máis… Si, vale que estamos en crise e encima case cen mil persoas quedáronse sen emprego o mes pasado, pero tampouco hai por que afondar na ferida das maltreitas economías domésticas. Estamos nese ciclo que manda pensárseo dúas veces antes de tirar da tarxeta de crédito e iso sábeo xa ata o Tato, aínda que algúns medios de comunicación parece que disfrutan alarmando ao público cos rigores da crise mentres se mesturan anuncios publicitarios de coches de luxo e obxectos prescindibles. Claro que eses poida que o manual que necesitan é un de autoxuda.

Comezaron de xeito accidentado os prolegómenos do San Froilán cun espectacular incendio que só quedou nun susto e en perdas materiais para os dous empresarios afectados. Sen embargo, serviunos de proba de lume para comprobar as eivas de seguridade para un evento destas características.
Sabemos por experiencia que ser testemuña dun suceso resta obxectividade á hora de analizalo, pero logo de ver a situación caótica que se viviu o pasado venres en Ramón Ferreiro, mentres miles de rapaces saían dos seus institutos e quedaban arredor do lume sen que ninguén fixera nada por dispersalos, da que pensar sobre a capacidade de resposta policial en situacións de risco.
En canto ó traballo dos bombeiros, que dende hai meses veñen denunciando falta de medios, compre destacar a impotencia que se sinte velos tentando abrir sen éxito bocas de riego nunha praza nova logo de que lles acabase o depósito do camión.
Pero como queira que desta vez o santo patrón só quixo dar un susto aos lugueses e aos seus dirixentes para descubrirlles os perigos deste recinto feiral, ao final só temos que lamentar a imaxe dada polo operativo de seguridade.
Imaxino que alguén sacará conclusións sobre o incendio antes de que comencen unhas festas convertidas xa nas máis populares de Galicia e que nos días sinalados chegan a congregar no recinto feiral a máis de duascentas mil persoas. Porque o risco que supón levar as chamadas barracas a unha zona habitada, con tres institutos e actividade xudicial precisa dun plan de resposta en caso de crise que non pode escudar os erros en atacos nas rúas e falta de efectivos para actuar.
O caso é que o Concello traballou arreo este ano, mesmo lidiando con algún teimudo restaurador durante a adxudicación das casetas do polbo, para deseñar o que semella ser o mellor programa de festexos da historia do San Froilán. O cartel de artistas busca dar resposta aos amantes de todos os estilos musicais e o feito de contar con varios escenarios da pe a conseguir distintos ambientes para todo tipo de idades.
As festas son ademais unha oportunidade para moitos comerciantes e hostaleiros de sacar unha paga extra que lles axude a pechar o ano en números negros, logo meses de situación económica crítica.
Pero, diante de todo, o San Froilán é un momento de celebración para todos os lugueses, que antes de poñerse a traballar arreo unha vez finiquitado o verán, poden disfrutar uns días cos seus das que ninguén dubida que son xa as mellores festas patronais de Galicia. Todo isto merece que o único noticioso sexa logo a festa e para conseguilo seica non abonda só con encomendarse ó patrón.