En plena recesión polos prezos do petróleo no mundo, os ‘Supertramp’, aquela banda británica de rock progresivo, sacou á rúa a mediados dos 70 ‘Crisis? What Crisis?’, o seu segundo disco, cunha tensión instrumental moi acorde con aqueles tempos de incerteza económica e política no mundo. Na carátula de portada do LP -un soporte que axudaba tamén a amosar a orixinalidade do artista e que dinamitou o MP3 e o Ipod-, unha fotomontaxe recollía a un home en bañador prácidamente sentado baixo un parasol en medio dunha paisaxe de decadencia fabril. A ilustración deixaba transcender unha despreocupación, non sa bemos se das autoridades ou da xeración dos músicos, diante da recesión, unha actitude que ben podería servirnos hoxe en día para describir a esa non crise que desde o Goberno se tenta agochar pese aos últimos datos que amosan un crecemento do número de parados en case 250.000 persoas no primeiro trimestre do ano, preto de 12.000 deles en Galicia, segundoos datos da Enquisa de Poboación Activa.
O vicepresidente Solbes, que agora fala de un axuste propio do ciclo económico e augura que nun ano todo estará superado, ben podería ter sido, por idade e ideoloxía, o protagonista daquela foto estival do disco, e escoitando o seu discurso tecnicista o pobo non tería porque preocuparse se non fora polos problemas que teñen para chegar a fin de mes despois das subidas das hipotecas, os carburantes, o pan, o leite… Fronte ao optimismo do feliz veraneante atopamos a unha oposición que, recén instalada no Congreso e o Senado, de seguro que aproveitará os vindeiros meses para meter o dedo na chaga, logo de que Zapatero se considerase capaz de afrontar sen compañía os vindeiros catro anos. O PP, malia a feira interna que vive, fai causa común para sacalle as cores á política económica dos socialistas, algo que podería ter sido a principal baza para recuperar o Goberno se non fora polo radicalismo noutros temas que agora tenta desterrar Rajoy.
Mentres, os sindicatos maioritarios son máis moderados nas críticas, aínda que seguramente esperan ter un maior protagonismo máis aló do vindeiro Primeiro de Maio, xa que os traballadores aos que representan vanlles esixir un papel belixerante para evitar que todos os efectos da crise acaben repercutindo só nas súas costas. En Lugo quizá tiveramos esta semana un adianto do que pode traer unha etapa de recesión económica. A liorta montada diante dunha empresa láctea, unha das poucas industrias que ten Lugo, debería facernos reflexionar; aínda que algúns preferirán disfrutar dos raios de sol primaverais.

“Eu son Balbino, un rapaz da aldea”, dicía á personaxe de Neira Vilas en ‘Memorias dun neno labrego’, unha crónica da sociedad rural galega de mediados do século pasado que ben merecía reler no Día do Libro que mañá festexamos. A historia deste “ninguén e ademais pobre” que protagoniza o relato do escritor pontevedrés vénme á cabeza a conta da situación que a diario viven centos de nenos, eso sí cada vez menos, a conta da súa peregrinaxe cara aos centros escolares e institutos de vilas e cidades. A Consellería de Educación anunciou que o vindeiro ano vai suprimir o primeiro ciclo de ESO en varios colexios do rural, polo que moitos deses alumnos terán que pasar cada día ata dúas horas subidos nun bus para poder asistir a clase. O afectados xa comezaron a mobilizarse e o luns a cidade de Lugo foi escenario dunha concentración de máis de dúas mil persoas que se manifestaron portando pancartas na que se lían frases como: ‘Así se fomenta o rural, levando os nosos fillos para a capital?’.

O certo é que a medida de Educación, xunto con outras circunstancias económicas como a baixada dos prezos da carne e do leite están a abrir unha fenda na línea de flotación dos pobos galegos do interior, que vén como as administracións non axudan a parar esa sangría que supón o despoboamento e a marcha dos mozos para as cidades e incluso para fóra de Galicia. Igual que lle pasou ao irmán e aos amigos de Balbino nesa historia tan fabulada como presente aínda hoxe no rural galego.

Esta semana entraron en vigor en Galicia as chamadas Normas do Hábitat, impulsadas pola Consellería de Vivenda para definir un modelo de construción sostible e, sobre todo, que posibilite uns fogares máis accesibles, cómodos e dignos. O que nunha sociedade moderna debería considerarse como un avance nos dereitos dos cidadáns é considerado sen embargo por algúns sectores como un atranco para a economía, sendo neste caso os máis críticos coa nova normativa os empresarios da construción e a promoción, é dicir, aqueles que simplemente se terían que adicar a cumplir e lexislación e a vender; porque que se saiba, a xente e se cadra tamén os profesionais da especulación inmobiliaria van seguir mercando pisos e casas, malia que agora a crise estea a ralentizar o mercado.
Os razonamentos do sector son tan desafiantes que ameazan con irse a construír fóra de Galicia se non o poden facer como eles queren, e un pregúntase logo se van deixar este millonario negocio en mans de empresas foráneas. Pois claro que non, o que pasa é que o cabreo vén por parte daqueles que fixeron acopio de solo durante os últimos anos e quizá agora non poderán aproveitalo dun xeito tan rendible, porque, por exemplo, desaparecerán as habitacións cegas ou baños interiores, as medidas das estancias terán uns mínimos e evitaránse as orientacións cara o norte para impedir humidades. Ou sexa, que onde antes podíanse colocar en planta de 200 metros cadrados, a razón de 200.000 euros por piso, agora arquitectos e construtores terán que axustarse á normativa e deseñar espazos habitables.
O prezo da vivenda seguramente se incrementará, aínda que mercado debería ser quen de regular os abusos. De todos os xeitos, o comprador terá a vantaxe de que a mercancía que compra vaille seguramente aforrar cartos co paso dos anos en gasto enerxético e, por riba de todo, vai mellorar a súa calidade de vida con respecto a unha vivenda desas feitas a destaxo en época de febre inmobiliaria e a golpe de convenio urbanístico co concello de turno.
A provincia de Lugo ten ademais a característica de que aínda sen teñen que aprobar a maioría de plan de ordenamento municipal, polo que os novos PXOMs van ter que recoller todas estas novidades impulsadas pola Xunta. Claro que no caso da capital, esta circunstancia suporá un novo retraso na aprobación dun plan impulsado hai xa 13 anos e no que os grupos políticos non se acaban de poñer dacordo para sacalo adiante.
As Normas do Hábitat, que ata o presidente Touriño di defender con “paixón”, seguramente non son un catecismo para a construción sostible, pero xunto coa Lei do Solo, e outras normativas de edificación e proteción do entorno poden contribuír a evitar o feísmo e o todo vale que estaba a imperar en Galicia.

A Mesa pola Normalización Lingüística acaba de denunciar os atrancos que o mundo xudicial está a poñer para que o idioma de Galicia teña presenza en sentencias ou nos distintos procesos e trámites administrativos que se levan a cabo en xulgados e audiencias. Mesmo pon o exemplo de que algún xuíz necesitou de tradutor para ler o nada romántico artigo do Código Civil que serve para oficializar un matrimonio, un absurdo só comparable ao protagonizado por aqueles independentistas galegos xulgados hai anos pola Audiencia Nacional e que demandaron intérpretes no seu xuízo. Pois ben, trinta anos despois da aprobación da Constitución e dezasete despois de ter Estatuto de Autonomía en Galicia, leis que garanten a igualdade das dúas linguas oficiais na comunidade, semella que moitos dos encargados de executar o mandado dos lexisladores estanse a pasar por baixo das togas ese compromiso de achegarse ao cidadán na súa lingua. Pero por se esto fora pouco, aínda por riba a linguaxe xurídica que se utiliza en vistas, dictames ou sentencias segue a ser nun castelán rochoso, cargado de xerundios, con adxectivos indescifrabeis e errores de sintaxis.
O caso é que en vez de asumir o compromiso de respectar a lingua galega, a administración de Xustiza faise a remolona e hai quen mesmo chega a criticar, como fai o fiscal xefe de Lugo na última memoria, a outros organismos por facilitar só en galego folletos informativos, como os destinados ás víctimas de violencia de xénero. Contra eses xuízos lixeiros só se me ocorre aquela famosa cita bíblica que recomendaba non mirar a palla no ollo alleo sen ver antes a viga no propio.

A decisión anunciada onte por José Luis Rodríguez Zapatero de renovar parcialmente o seu gabinete de cara á nova lexislatura vén a definir dalgún xeito o modelo de gobernante que quere ser, posto que o perfil de equipo pode axudar a converter en éxito ou fracaso a nova etapa. Neste caso, o presidente do Goberno optou por un equilibrio a tres bandas, con pesos pesados herdados do felipismo, como Solbes, Rubalcaba e Fernández de la Vega; fieis colaboradores como Sebastián, Chacón, Bermejo ou Moratinos, e cotas territoriais ou de xénero, como o alcalde de Hospitalet, ou as ministras de Innovación e Igualdade. Eso si, quédanos sen despexar a dúbida de en que capítulo introducir a Maleni Álvarez, unha excepcionalidade ben difícil de entender.
A mágoa para os socialistas lugueses é a de non ter ao seu líder espiritual, José Blanco, nese equipo, aínda que a realidade é que o político de Palas ten a suficiente influencia como para estar cando queira á fronte dun ministerio. En canto aos galegos, ademais de Elena Salgado, que se presentou por Cantabria, seguen Molina e Espinosa, que ademais asume Medio Ambiente, unha decisión que seguramente alegrará ao lucense Francisco Fernández Liñares, que agora si que semella que ten asegurado o posto de presidente da Confederación Hidrográfica do Miño.
Cando se faga efectiva a súa marcha, outro socialista, José López Orozco, tamén terá que facer, ao igual que Zapatero, unha renovación do seu goberno, coa entrada dun novo concelleiro e coa readxudicación de competencias. A seguinte na lista sería a ex concelleira de Xuventude Rosana Rielo, que quedou fóra do Concello tras perder o PSOE a maioría absoluta nas últimas eleccións municipais.
A socialista déixase ver moito ultimamente polos plenos e actos do partido, o que fai supoñer que pode voltar á corporación, malia que ata hai pouco apuntábase que podería renunciar en favor da seguinte na lista, Nuria Mundiña.
Pero a gran decisión de Orozco neste caso é a quen adxudicarlle unhas competencias tan importantes como son Urbanismo e Zona Rural. A primeira, porque aínda está sen aprobarse o PXOM, e a segunda, porque os votos das
parroquias son os que máis axudaron no seu día ao PSOE a converterse en primeira forza no municipio. O PP xa conseguiu rabuñar apoios nas últimas eleccións, polo que a persoa que se encargue deste área ten a responsabilidade de parar esa sangría. Así pois, López Orozco ten entre mans todo un reto, armar un novo equipo, como xa fixo Rodríguez Zapatero, aínda que este non sexa tan glamuroso nin teña tanta repercusión mediática.

Está máis que confirmado aínda que dende o sector se tente correr a cortina. Pódese utilizar o eufemismo que mellor cadre, ralentización, desaceleración, axuste do mercado, normalización do crecemento… O caso é que a chamada burbulla inmobiliaria xa estourou aló onde comezou a hinchar, é dicir, nas grandes capitais como Madrid ou nas zonas turísticas de toda a vida, como o Levante, e mesmo nas emerxentes, como A Mariña lucense. Alguén quere ver como exemplo desa imposible febre da construción desenfreada á urbanización do Pocero no pobo toledano de Seseña, onde se pretendían levantar máis de 13.000 vivendas nun sequeiro, aínda que das 5.000 xa construídas só se deron vendido a metade. En Galicia, como en todos os eidos, aínda non se dan situacións tan dramáticas, a pesar de que en zonas como A Mariña algún construtor xa devolveu sinais aos compradores e parou o proxecto ao ver que non se vendían pisos. A subida do Euríbor, a excesiva oferta xenerada nos últimos anos, o negocio especulativo no que entraran moitos pequenos inversores ou a negativa dos bancos a seguir dando créditos de alto risco están entre as principais causas deste parón nun sector que, pese a esta considerado como un motor da economía española, andaba nestes últimos anos bastante revolucionado. Agora toca volver ao ritmo de antes, malia que entrementres moitos traballadores irán á rúa, moitos aforradores revivirán o conto da leiteira e os que encheron a carteira nos días de bonanza terán agora tempo para gastar os dividendos. Pura economía de mercado, vamos.

Menuda semana se acaba de fumar o alcalde lugués a conta da viaxe para asistir a un foro sobre drogodependencias á República Dominicana, un lugar onde o que menos debe apetecer é meterse nun auditorio a escoitar ponencias.
Pois ben, José López Orozco evitou o mal trago de enfrontarse á esperada protesta policial no día da patrona e, por riba, deixoulle ao edil de Urbanismo o traballo de explicarlle aos grupos da oposición a razón de por que non se atenderon algunhas das propostas consensuadas no PXOM para conseguir a aprobación definitiva.
A espantada foi tan sonada que ata un edil do PP mesmo frivolizou sobre o que estaría a facero rexedor no Caribe, mentres os seus mandados estaban a lidiar cos ‘vitorinos’ que saían á praza de dous en dous. Pois ben mirado, ata o alcalde merece o aplauso por terse dado este capricho, tendo en conta que nos últimos anos tivo que sufrir atrancos como a paralización do proxecto do auditorio en San Fernando, o retraso na licitación da nova ponte do Miño ou mesmo a perda da prácida maioría absoluta. De feito, duns meses a esta parte, ata se lle ve máis relaxado e mesmo o feito de non terdó en deixar o consistorio en mans dos concelleiros nos momentos de maior tensión, demostra que algo está a cambiar na personalidade do rexedor, un feito que ata se constata nos comentarios no seu blog persoal.
Agora ben, esta nova afección do alcalde por representar á cidade en foros internacionais, como tamén fará o vindeiro mes de xuño en China, non quita que o mandato que lle queda por diante vai ser un camiño espiñoento, no que ademais non contará coa compaña dun activo tan importante como Francisco Fernández Liñares, que vai presidir a Confederación do Miño, quedando cun equipo de perfil máis baixo cos anteriores e que só pode dar ás á oposición de cara ao futuro.
A sorte que pode ter López Orozco, a quen moitos xa colocan como a Francisco Vázquez nalgunha ilustre embaixada, é que en caso de presentarse ás vindeiras eleccións poida ver rematadas algunhas das grandes obras que impulsou no seu mandato, como o museo da cidade, o auditorio ou a nova ponte. Claro que visto o ritmo de execución que soe ter a obra pública, mellor non facerse ilusión; se acaso, viaxes.

O presidente provincial do PP de Lugo anuncia o enésimo proceso de renovación no partido. Caras novas, seguindo a estela de Mariano Rajoy co nomeamento de Soraya Sáenz de Santamaría como portavoz no Congreso e quen sabe se o de Gallardón como secretario xeral do partido. Claro que tendo en conta que o PP provincial xa acaba de saír dun proceso de renovación como o que supuxo o enterro do cacharrismo e a renovación de todos os senadores e dun deputado, estaría ben que se aclarase que é o que falta logo por mudar. Quizá sexa este o xeito de adiantarse a calquera voz que pida cambios no vindeiro congreso provincial, que terá que chegar tras a ratificación de Rajoy como presidente nacional e a de Feijoo como líder en Galicia. Como estes dous xa falaron de renovación antes de anunciar que eles seguirán, dase por feito que José Manuel Barreiro tampouco se apeará nesta parada. Que se preparen logo outros… e outras.

Unha escapada de fin de semana a calquera das capitais de provincia españolas ou as grandes cidades sérvenos para determinar o grao de desenvolvemento que tiveron nos últimos 20 anos axudadas sobre todo polo motor económico que supón a construción e polos investimentos das administracións. A pasada fin de semana tiven a oportunidade de achegarme ata Zaragoza, onde se traballa a contrarreloxio para rematar as obras da Expo 2008, que pretende abrir as súas portas o 14 de xuño. Segundo nos explicaron a un grupo de xornalistas representantes das administracións implicadas na organización, este proxecto non só busca dar a coñecer Zaragoza internacionalmente, senón que tamén serve para dotar de zonas verdes, infraestruturas e edificios singulares a unha cidade que está a medrar a pasos axigantados e que pretende converterse na terceira de España, por detrás só de Madrid e Barcelona. A idea seguramente nos sona, pois xa no seu día a propia cidade condal, cos Xogos Olímpicos, ou Sevilla, tamén coa Expo 92, aproveitaron a choiva de diñeiro que trae este tipo de eventos para recuperar espazos como a Barceloneta ou a Illa da Cartuja. E de seguro que os maños tamén o están a conseguir, pero coa vantaxe de coñecer os erros que se produciron naqueles casos para non reproducilos. Galicia, malia a ter consolidado o Xacobeo, aínda está lonxe de poder contar cunha lotaría como a que supón conseguir unha gran cita como as citadas, aínda que segundo reiteraron os zaragozanos, o maior éxito é ter conseguido unanimidade dos partidos á hora de falar da Expo. Pois igual podíamos mandar aos nosos políticos a Zaragoza, pero a un cursiño de formación en consenso.