Xa me gustaban máis os coches do que me gustan. Serán cousas da idade, pero ese é o comentario que fago cada vez que alguén me fala sobre o último modelo multiválvula ou common-rail. O caso é que as familias españolas gastan unha media de 610 euros ao ano en pagos pola compra dun coche novo, segundo os datos dunha enquisa do Ine correspondente a 2013, e aínda que esta cifra se reduciu en máis de 300 euros con respecto a 2012 -debido ás prioridades que marca a crise-, aínda estamos a falar dunha cantidade importante do orzamento para un capítulo no que moitas veces manda máis o capricho que a razón.

E aínda que sexa unha cuestión de gustos o tipo de modelo no que nos decidimos a meter os aforros, o que menos pensa un é que despois de pasar uns seis meses visitando concesionarios -porque esa é a media que din que se tarda en facer a compra desde que se comezou a argallala- nos metesen gato por lebre logo de firmar letras e deixar a conta corrente tremendo. Os directivos de Volkswagen aínda están facendo contas do número de vehículos nos que trucaron motores para enganar aos clientes e, sobre todo, ás administracións que subvencionan a eficiencia enerxética, pero estaría ben que xa se empezase a informar directamente aos timados e, sobre todo, se inspeccionara ao resto de marcas, porque dáme a espiña que o calote é xeralizado nun sector que move tanto carto.

Cae antes o mentiroso...

Non creo que a maioría de donos de empresas en España pense como os dous últimos presidentes do Círculo de Empresarios, porque senón poderíamos empezar a facer a maleta en busca dun futuro nun país onde o respecto do patrón ao traballador sexa recíproco

Mónica Oriol, a anterior líder dese lobby que aglutina a empresarios e executivos da gran e mediana empresa, foi quen de facerse notar ao dicir en público o que pensaba: que non contrataría a mulleres de entre 25 e 45 anos para evitar embarazos que, segundo di, serían un «problema». Tamén apostaba por rebaixar o subsidio de desemprego, ese seguro ao que mensualmente fan aportacións todos os traballadores ao longo da súa vida laboral, porque consideraba que ninguén ía aceptar un emprego se tiña dous anos de prestacións por diante.

Logo de varias destas perlas, esta executiva que curiosamente ten seis fillos, cedeulle o posto a Javier Vega, que acaba de estrearse con outra ocurrencia, logo de asegurar que os parados, «esos pobrecillos que están en la calle», di, o que queren é flexibilidade.

Témome que non será a única marca da casa que amosarán tanto el como outros representantes da elite executiva deste país, como foron Rato, Díaz Ferrán ou Blesa, e que pouco teñen que ver coa verdadeira clase empresarial, a que respecta e loita cos seus traballadores por sacar adiante cada día un proxecto común.

A fin da crise anúnciase aos catro ventos neste ano electoral no que os dous grandes partidos estanse a xogar o dereito de alternancia que veñen practicando desde a fin da Transición. O crecemento do emprego, a baixa da prima de risco ou o aumento do consumo e do turismo poderían servir para dar por finiquitados os anos de recurtes e pesimismo colectivo.

O problema é que as salvas e foguetes son aínda un espellismo para aqueles parados de longa duración que xa perderon o dereito á prestación, para os que sobreviven con 400 euros ao mes ou mesmo para os que conseguiron atopar traballo neste tempo, pero que integran esa estatística de pobreza laboral, na que se calcula que hai 1,5 millóns de traballadores, a gran maioría mulleres.

A recuperación tamén semella que chegará máis tarde a aquelas rexións ou provincias menos desenvolvidas e nas que a crise tardou en chegar, polo que se corre o risco de que España e os seus habitantes avancen a dúas velocidades se ninguén o remedia.

Nos vindeiros meses escoitaremos todo tipo de propostas para mellorar a situación dunha poboación que, agás en casos contados, sufriu en maior ou menor medida uns anos de crise nos que houbo que mudar hábitos e fixar prioridades como penitencia por vivir por enriba das nosas posibilidades. Pero se esas iniciativas non se basean en xeralizar o crecemento, alo menos comigo que non conten.

Xente á marxe do crecemento

Ya no nos deberían de asustar a estas alturas los comentarios de alguna calaña del empresariado español, aunque la capacidad de asombro aún tiene cotas por superar cuando al ansia usurera de algún ejemplar se suma su involución hacia la especie primate.

Porque uno de los efectos de la crisis más perniciosos para esta civilización no es que el banco malo deje sin duplex a una familia y le obligue a apretarse en un apartamento, que las vacaciones en Marina D’or se transformen en paseos a media tarde por el pueblo de los abuelos o que los maleteros del coche de tercera mano vuelvan el sábado vacíos del centro comercial. No, eso no es lo peor, porque esa revisión a la baja de la nuestra historia reciente ya fue asumida por otras generaciones antes. Lo peor de esta crisis y lo que de verdad nos da la sensación de que hemos tocado fondo es escucharle a quien debería representar a una parte de la sociedad que cree en el futuro y en la gente a la que contrata para sacar adelante sus proyectos, decir que considera excesivos los días de permiso que un empleado tiene para enterrar a un ser querido, un derecho que como mucho tendrá que utilizar una o dos veces a lo largo de toda su vida laboral.

A esos empresarios como ese directivo de la Ceoe que advirtió de que a los entierros no se va en diligencia, solo hay que desearles que cuando a ellos les llegue su hora nadie pierda ni un solo minuto en el duelo.

Quita es una palabra tan envenenada que el mero hecho de pronunciarla ya induce a la enmienda. Y eso es precisamente lo que acaban de hacer las autoridades chipriotas, que tras anunciar que le iban a dar un bocado a los ahorros de sus ciudadanos para pagar la factura de la fiesta bancaria, se dieron un tiempo para repensarlo.
La indignación de la ciudadanía fue la previsible y necesaria, y es la misma que aquí vemos cada vez que se manifiestan los afectados por las preferentes, a quienes también se les ofrece un vergonzoso hachazo a su inversión a cambio de recibir dinero contante y sonante.
Pero también tenemos a diario ejemplos de quitas salariales, de servicios hasta ahora gratuitos o  de derechos laborales adquiridos a lo largo de varias generaciones, aunque la única quita que parece que no acaba de consumarse, por mucho que se esté debatiendo sobre ello, es la de políticos, quizá porque también han visto el peligro que supone destapar esa caja de los truenos.
Cigarras y hormigas son por tanto víctimas de una política de quitas lanzada por esa siniestra troika que forman BCE, Eurogrupo y FMI, y que parece que lo único que busca es infundir miedo en una ciudadanía cuya paciencia parece estar tocando fondo. Ante sus continuas acometidas y las de sus subordinados, quizá toca aplicar aquel consejo de James Bond: «Que no te vean sangrar».

Tras cambiar el modo cotillón por el modo resaca y de haber leído los chistosos mensajes del móvil seguimos con la misma sensación en el cuerpo que hace solo tres días, el culo apretado por el miedo, pero con la ventaja de haberle ganado un año más al calendario de la recesión. Nos dicen los expertos en economía que lo que vendrá en este 2013 es más de lo mismo y nadie se atreve a vaticinar una fecha para comenzar la remontada, porque es algo tan impredecible como el inicio de una crisis. Un estudio del FMI auguraba hace meses que hasta 2017 España no recuperará los niveles de vida de 2007, dándonos a entender que íbamos a perder una década de bienestar, como si la felicidad dependiese de la estadística bancaria. Hace unos días un joven cubano me hablaba de las ventajas de haber emigrado a Galicia y no a Miami, como el hecho de tener sanidad gratuita, aunque incidía sobre todo en la importancia de estar a gusto frente a la opción de tener mejor paga en otro lugar. Y lo que es más sorprendente, se mostraba convencido de que este país saldría adelante una vez superada esta cíclica recesión y lo decía además con un entusiasmo que de haberse grabado en vídeo hubiese sido más alentador que cualquiera de los mensajes navideños de nuestros gobernantes. Igual lo que nos falta es optimismo cubano.

Os gandeiros din que non aguantan máis e iniciaron onte unha folga de entregas, que non de traballo, xa que unha explotación non pode parar a súa produción porque as vacas non poden deixar de ser alimentadas e muxidas. Por iso estes empresarios se xogan moito neste pulso a unha industria e unha distribución que non respectan as súas marxes de beneficio e que, no caso dos últimos, están xogando co seu futuro usando o leite como un artigo de reclamo nas campañas de mercadotecnia. Pero os gandeiros e as organizacións que os representan teñen diante dous problemas á hora de afrontar unha decisión tan importante como a de intentar parar toda a cadea: que hai explotacións que están ao límite das súas posibilidades e non se poden permitir tirar o produto durante moitos días e que o mercado non entende de regulacións, por moito que prometan os políticos. Só mediante un apoio das administracións aos produtores con axudas directas, unha inspección implacable aos distribuidores e industrias que practiquen o dumping e a procura de liñas de negocio alternativo para as explotacións poderán impedir o peche de moitas e unha perda de emprego que pode afondar aínda máis a crise económica nunha comunidade cun sector tan importante como o lácteo. Porque nesta guerra branca xogámonos tanto todos os galegos como os propios gandeiros.

Os sindicatos convocantes da folga do 14-N cren que logo do seguimento acadado hai  xustificación para cambiar as políticas de recorte implantadas polo Goberno de Mariano Rajoy e secundadas por obrigación ou devoción polo resto de administracións. Ademais, poñen como exemplo que as tornas poden mudar a mobilización social contra os desafiuzamentos por mor dos recentes suicidios de dous propietarios afectados, e que provocou que a patronal bancaria anunciara que non executará desaloxos en casos de extrema necesidade e que o Executivo dixera que vai aprobar medidas urxentes ante a alarma xerada por estes casos. “Se se quere, pódese” é a idea que queren transmitir os que cren que a gran maioría da poboación non considera que as políticas de axuste e desregularización sexan a mellor saída á crise xa sistémica na que estamos sumidos. Por iso expoñen a convocatoria dun referendo no que todos elixamos entre perder dereitos adquiridos e pasar varios anos máis de flaxelación ou rexeitar o que nos programan desde Madrid, Bruxelas e Berlín para buscar alternativas. Hai quen cre que o pobo xa falou en citas electorais como a do 21-O, onde o PP recibiu en Galicia un apoio maioritario ás súas políticas, pero como me consta que moitos votantes populares tampouco están de acordo con tanto tesoirazo, quizais para evitar futuras folgas o mellor sería deixar falar aos españois para que aclaren que é o que queren.

Inqueda pensar que o principal proxecto de creación de emprego en España sexan dous macrocomplexos de casinos en Madrid e Barcelona, mentres o resto do país vai como os  depósitos dos avións low cost, na reserva. Inqueda porque mentres abrimos as portas aos  empresarios do xogo e o pelotazo, pechámosllas ao pequeno e mediano patrón, que tratan de sacar adiante unha empresa familiar ou un proxecto innovador, pero que se atopan cun cortalumes á porta do banco. Vendidas as corporacións públicas, desmantelado o tecido industrial subvencionado e expatriado o rendible, non queda outra que apostar por converter o país nun parque temático do lecer barato, unha aposta que quizais debería incluír a nosa saída do euro e a conversión en paraíso fiscal. Seguindo o exemplo negociador dos dirixentes autonómicos de Madrid e Cataluña, os candidatos á presidencia da Xunta deberían xa incluír nos seus programas a promesa de crear en Galicia outro deses templos da bacanal moderna, que podería ter como sede esa Cidade da Cultura para a que aínda se seguen buscando contidos. Claro que se temos en conta que os casinos das Vegas levan anos perdendo diñeiro pola crise, poda que a sobreoferta lúdica acabe convertendo en fracaso eses proxectos que agora se nos venden como unha táboa de salvación. Aínda que de soños frustrados España ten moita experiencia.