Recórdame o meu compañeiro Ernesto Riveira, que esta semana fixo unha reportaxe na Fonsagrada co gallo da experiencia que suporá o converterse no primeiro municipio español onde se producirá o apagón analóxico, a que foi a miña primeira reportaxe neste centenario xornal, aló polo verán de 1990 -xa choveu-, e que me serviu por certo para visitar por vez primeira esta fermosa vila e capital da montaña lucense.
Daquela a noticia singular que protagoniza sempre unha reportaxe estaba en dúas casas do lugar da Trapa, levantadas na mesma fronteira entre Asturias e Galicia, que daban lugar a situacións curiosas dentro das
familias residentes, xa que mentres a nai facía a comida en terras galegas o pai podía durmir a sesta no Principado, malia a estar a apenas dez metros un da outra.
Tamén aproveitamos daquela o fotógrafo máis eu para descubrir a que fora en tempos capitalidade do municipio, Burón, e na que un extravagante veciño emigrado en Barcelona decidira convertirla nunha especie de cidade do Leste de Europa, con rúas e prazas con nomes de políticos vinculados ao comunismo ou artistas. Así, percorrendo as súas pistas enlamadas atopábamos placas do rueiro da cidade condal adicadas a Lenin, a Mao Tse-Tung ou a de Dostoyevski, que me fixeron imaxinar un Burón vermello, que en realidade non era tal.
Agora esta parroquia é noticia, ao igual que o resto deste fermoso municipio, pola incorporación subvencionada á televisión dixital terrestre, de tal xeito que os veciños que ata agora estaban acostumados a ver só, e con problemas, as dúas cadeas de TVE e A Galega, de repente, e grazas ao decodificador gratuíto poderán ver con calidade o resto de televisións xeneralistas, ademais das novas que se ofertan a través da TDT, a risco eso si de morrer de aburrimento polos contidos que están a difundir.
Hai quen quixo comparar o adianto como unha viaxe dende pasado ao futuro, que se materializará o vindeiro 5 de abril cun acto oficial de desconexión da vella rede de emisores, deixando só en funcionamento os dixitales.
Demasiado optimismo, tendo en conta que a montaña de Lugo aínda ten moito que avanzar para dar por sentado que o século XXI xa ten chegado ata o aló arriba. Eso si, de momento, os fonsagradinos van ser uns privilexiados dentro desa España de segunda velocidade que ve chegar os avances ata as súas casas cando estes xa están desfasados
na metrópoli.

O presidente do Goberno en funcións rematou as súas pequenas vacacións de Semana Santa nas que acabaría de debullar o seu futuro gabinete, seguramente menos improvisado que o de hai catro anos, con menos presións por parte dos baróns autonómicos e buscando un perfil se cadra máis centrista para afrontar unha lexislatura na que terá que buscar de novo o consenso nunha Cámara que nesta ocasión ten un maior equilibrio de forzas entre a esquerda e a dereita. A falta de confirmación de nomes, o secretario de Organización do PSOE, o lucense José Blanco, semella que vai seguir dirixindo como ate agora o partido e buscando tapar buracos como Madrid, Levante ou Murcia, onde o PP está a gañar cada vez máis apoios. Quizá prefira Zapatero deixar para máis adiante o premio de darlle unha carteira ministerial e quen sabe se unha vicepresidencia a ese fiel escudeiro político que o ten conducido ata o liderazgo do partido e en dúas ocasións ate a Moncloa. De momento, o que está claro é que, con ou sen carteira, Blanco está a ser o protagonista desta operación retorno ao poder, e ata se regodea, como acostumaba a facer Aznar co seu caderniño azul nas roldas de prensa, dando pistas sobre por onde poden ir os tiros na composición do novo Goberno ou as portavocías do Congreso e o Senado. Tamén parece seguro que os problemas a afrontar neste mandato van ser fundamentalmente dous, a crise económica e o terrorismo etarra. Veremos se a Zapatero, como lle está a pasar a Tráfico co balance da operación de Semana Santa, os números lle son favorables ao final.

Nin George Bush nin Aznar se arrepinten de ter ordeado un e aplaudido o outro a invasión de Iraq, un conflicto que se calcula ten causado cando se cumpren cinco anos do inicio da guerra preto de un millón de mortos e centos de miles de desprazados. O presidente estadounidense arrincouse con motivo da efeméride cun discurso no que recoñecía o custe que ten provocado a súa iniciativa de liberar a un país dun sátrapa, e no que confiaba en que aínda se podería gañar a contienda. Claro que moitos patriotas americanos seguro que recordan ter celebrado a anuncio do fin da guerra que fixera Bush desde o portavións Abraham Lincoln uns meses despois do inicio; daquela pensarían que o seu gran país era capaz de conquistar o que se lle puxese por diante, logo do paseo militar ata Bagdad. Cinco anos despois o pesadelo, como aquel que viviron a finais dos anos 60 en Vietnam, voltou a repetirse e mesmo os veteráns están a movilizarse para denunciar crimes de guerra e pedir a volta á casa das tropas. Non sabemos se entre eles estará o xefe do tanque que ordeou disparar contra o hotel Palestina, asasinando a dous cámaras de televisión, un deles o ferrolán con raíces lucenses José Couso. Un día antes tamén caera vítima dun bombardeo o xornalista Julio Anguita Parrado. O caso é de daquela estas dúas mortes espolearon á poboación en España, que apoiaba con militares e subministros ao contixente liderado por Estados Unidos, e lanzáronse ás rúas a pedir o fin da guerra e o esclarecemento da morte de Couso. Mesmo en Lugo tamén se viviron concurridas manifestacións, nas que ata chegou a participar o anterior bispo, e nas que quedou demostrado non só a repulsa cidadán fronte á guerra en si senón tamén contra a mentira que supuxo unha invasión baseada nunhas armas de destrución masiva que nunca existiron. Cinco anos despois daquelas movilizacións hai quen tamén declara sen ningún tipo de remordementos que voltarían a actuar do mesmo xeito, e non son precisamente os membros do absurdo trío das Azores, senón esos centos de miles de persoas que desde o primeiro bombardeo condenaron unha acción bélica que tanta dor e desolación causou no pobo iraquí en nas familias dos militares e traballadores estranxeiros falecidos nestes anos. Mentres tanto, a eses que se gaban de non arrepentirse dos seus erros habería que recordarlles que cando un se lava as máns está ao mesmo tempo ensuciando a súa conciencia.

O irmanamento de cidades lonxanas xeográficamente, cunha cultura e linguas distintas, e con pouco en común a maioría das veces, é seguramente unha das mellores ideas que tivo o municipalismo para abrirse a un mundo no que as fronteiras políticas non representan moitas veces a realidade social dos cidadáns. Neste proceso, á marxe das visitas protocolarias dos dirixentes a unha e outra cidade ou vila, prodúcese un intercambio que debería enriquecer inmaterialmente a cada un dos núcleos de poboación implicados. Lugo non quixo ser alleo a estas iniciativas e desde hai anos comparte irmandade con Ferrol ou con Dinan, en Francia, mentres que está representada en foros onte tamén están cidades monumentais. A última experiencia neste sentido é a decisión do Concello de Lugo de estreitar lazos entre a muralla de Lugo e a Gran Muralla China a través do irmanamento con Quinhuandao, a cidade onde ten a orixe o tramo máis importante desta monumental construción.
Logo dun colorista primeiro acto celebrado con autoridades chinesas durante o pasado San Froilán, agora tocaralle o turno a unha delegación luguesa que acudirá en xullo ata a cidade asiática.
A entusiasta iniciativa sería un motivo de fonda satisfacción para os lugueses, como así gustan dicir as autoridades, senón fora polos reparos que debería deparar para os que presumen de defender a democracia o feito de estreitar mans a representantes dun réxime político que estes días é noticia pola represión que está a desenvolver no ocupado Tíbet, onde a censura informativa non deixa coñecer ao resto do mundo os incidentes que se están a desenvolver nas rúas de Lasha. Claro que neste caso os medios extranxeiros son os únicos que se están a facer eco dos incidentes, posto que no territorio chinés, onde segundo Reporteiros sen Fronteiras hai encadeados a lo menos 30 xornalistas, o control informativo é severo tanto nos medios escritos e audiovisuais como na internet, onde o goberno chiñés ata conta coa colaboración de grandes empresas como Google para filtrar contidos subversivos.
Seica gobernos como o de Lugo nin teñen culpa de situacións coma estas e pouco poden facer para cambiar a situación, aínda que tampouco estaría de máis que entre declaración e pasamáns alguén fixera un alegato en favor da liberdade de expresión, porque a primeira regra da irmandade é a solidariedade, e se dalgún xeito os lugueses imos ser irmáns dos súbditos de Quinhuandao, ben poderíamos poñernos na pel dun chinés e recordar a aqueles que están a sufrir persecución nese gran país que tanto nos ten que ensinar e que tamén tanto ten que aprender de nós.

As comparacións son tan odiosas que ninguén se está a resistir a comparar o trunfo de ZP o domingo co de Roberto Chiquilicuatre. Eu tampouco, así que non me resisto a atopar un nexo entre os dous resultados e penso que tivo moito que ver nos dous o efecto salvapatrias. Porque só hai que mirar para o discurso do PP alertando de que España se rompe e o dos eurofans chamando aos españois a impedir que un bromista nos represente diante do infame festival para decatarse de que o único que se está é estimulando a votar ao cidadán escéptico, que xeralmente non participa neste tipo de convocatorias electorais, para que acuda ao seu colexio electoral ou mande un SMS para taparlle a boca ao que, segundo el, o está a tomar por fato. E logo pasa o que pasa, que a dereita sempre ten problemas cando hai alta participación, e que cando se deixa un produto casposo como Eurovisión en mans dos internautas pode pasar ata que unha vaca con cencerro pintada cos cores da bandeira suba ao escenario e gañe o festival. Ao tempo.

O apuntalamento do proxecto de Rodríguez Zapatero que os españois quixeron facer o domingo ten unha lectura en Galicia que trascende a uns comicios nos que se elixen 23 deputados ao Congreso e 16 senadores, xa que logo de casi tres anos de goberno bipartito na Xunta había máis que interesados rumores que auguraban un adianto electoral para despois do verán en caso de que os socialistas lograsen igualar ou ata superar en número de votos aos populares. Sen embargo e a pesares de que o partido liderado por Alberto Núñez Feijoo sufriu unha caída de case cen mil votos con respecto a 2004, ao PSdeG faltaríanlle aínda 86.000 papeletas para igualar cos populares, polo que seguramente aínda van ter que manter varios anos máis o idilio político na Xunta cun BNG que logrou salvar os mobles e ata subir un chisco nesta convocatoria tan bipolarizada polos debates televisados dos candidatos á Moncloa.
O 9-M deixa logo certo sinsabor nas tres grandes forzas políticas galegas: ao PP, por quedar tocado o proxecto de reconquistar o Goberno galego; ao PSdeG, porque soltar lastre non é tan doado como esperaban, e para o BNG, por non ter rentabilizado en votos o feito de estar gobernando na Xunta, en dúas deputacións e en moitos concellos. Claro que esta lectura non a escoitarán por boca dos seus líderes, que, por suposto, farán unha lectura triunfalista. Non esperabamos menos.

EMAN ta zabal zazu, ése é o lema da Universidade do País Vasco na que me formei durante cinco anos, e que traducido ao galego serían dúas verbas tan benintencionadas como da e exténdeo. E seguro que tamén ésa era a idea coa que un obreiro como Isaías Carrasco Miguel, asasinado onte en Arrasate-Mondragón, decidiu un día entrar en política para ser concelleiro dos seus veciños. Porque se hai algo que enobrece ao pobo vasco é o seu espíritu de compartir e implicarse en todo aquelo que pode supoñer unha mellora xeralizada. Sen embargo, as carencias, a malinterpretación destes valores que están presentes na simboloxía euskaldún ou, sinxelamente, a irracionalidade e o fundamentalismo ideolóxico dunha parte deste pobo é a que dende hai tres décadas ten acubillidado ao resto mentres mantén aberta contra un Estado e unhas institucións unha guerra na que os danos colaterais sempre os acaban sufrindo os máis débiles.
Que ETA voltase a matar e que ademais o tentase en plena campaña electoral era por tanto algo predecible, vista a situación na que se atopa neste momento o conflicto vasco, e o feito de que lle tocase a un político sen cargo institucional e, por tanto, sen escolta, débese á falta de medios e a cobardía dos que ordenan e executan estas accións terroristas. Claro que sendo hoxe xornada de reflexión dunhas eleccións xerais, convertida agora en día de loito como hai catro anos, a ninguén se lle escapa que un feito deste tipo vai influir á hora de ir a votar en moitos españois.
As posturas duns e outros sobre como afrontar esta nova fase de loita contra o terrorismo quedaron bastante ben expostas ao longo dos últimos meses e durante a campaña electoral, así que unha morte máis tampouco debería servir para cambiar a tendencia, pero o feito de que as enquisas deran ata agora un alto índice de indecisos convirte de novo a cita de mañá nunha das máis abertas dos últimos anos.
A mensaxe de última hora era unha chamada xeralizada á participación para contrarrestar a mensaxe abstencionista lanzada desde os partidos próximos ao entorno etarra, aínda que pode que deste xeito se estea tamén a caer nunha trampa, posto que o voto en España, ademais de ser libre, non é obrigatorio, polo que se debe respectar a aqueles que non queren facer súa ningunha das ofertas políticas que se lle presentan.
Esa é xa que logo a grandeza da democracia, a de poder elexir entre aquelas opcións políticas que se nos presentan sen ningún tipo de presións e coa convicción de que votando ou quedando na casa estase a facer un exercicio de liberdade. Do contrario os únicos gañadores serían todos aqueles que buscan corromper esta festa da democracia.

Logo desta campaña a moitos quedounos claro que a política interesa máis do que se pensa. Os debates televisados entre os candidatos tiveron audiencias de récord, a prensa e os informativos adicaron moito espazo, ás veces demasiado, a seguir as caravanas electorais, e dise que a participación o 9-M pode chegar ás cotas do ano 2004. E todo iso a pesares de que esta feira cíclica que estamos a vivir seméllase cada vez máis ao espectáculo que acostuman a montar en Estados Unidos, onde co conto das primarias as campañas presidenciais duran case dous anos. Pois viva logo a democracia!

Os mesmos cans con distintos colares, dicíame hai uns días un coñecido aludindo aos anuncios de contratacións de grandes obras que nos están a chegar desde o Goberno central. Eso si, o código ético que aplican impídelles facer inauguracións como aquelas maratonianas sesións que protagonizaban os dirixentes populares cando gobernaban en Galicia. Unha vez pase a marexada electoral veremos se todo ese cemento que se está a prometer chega e senón, que ninguén se preocupe, o vindeiro ano volta a haber eleccións en Galicia, así os políticos virán de novo con reparto de millóns a esgalla.

O eslogan que está a vender o PP en Galicia de cara ao 9-M, aínda que poida recordar aquela cantiga de Zapato Veloz que colocaba un compatriota na lúa, soa a recurso de última hora para tentar convencer ao votante galego sobre unha suposta vantaxe que tería a comunidade autónoma se o líder popular sae elexido presidente do Goberno. Claro que se repasamos o grao de favoritismo na actuación de anteriores mandatarios para cos seus paisanos ata poderíamos darlle a razón aos encargados de facer a campaña popular. Por poñer un exemplo, Rodríguez Zapatero impulsou nos últimos catro anos o AVE a Valladolid e León, de tal xeito que á capital castelán xa chega o tren rápido e está en obras o treito a súa cidade natal, a onde levou un centro de control de tráfico e onde impulsou unha reforma do aeroporto. Pola súa banda, Aznar, madrileño de nacemento pero ex presidente castelán-leonés, tamén fixo bastantes guiños a estas dúas comunidades, sendo as obras máis emblemáticas do seu mandato as comunicacións en Madrid e a T-4 de Barajas. O de Felipe González é máis doado de defender. Os andaluces teñen AVE desde o ano 1992, unha completa rede de autovías e autopistas entre todas as provincias e un desenvolvemento envexable tendo en conta as cifras de paro e alfabetización que sempre a lastraron fronte ao resto de comunidades. Mentres, Suárez e Calvo Sotelo, nos tempos revoltos que atoparon, bastante fixeron con aguantar o tipo. Agora ben, postos a valorar habería que recordar que Mariano Rajoy foi ministro e vicepresidente durante oito anos, pero o balance dese mandato ninguén o fixo aínda público; de momento só se escoitan eslóganes.